Mikrosort, spermin mikroenjeksiyon (ICSI) və ya aşılama (IUI) öncəsi kişi (Y) və qadın (X) embriyosunu meydana gətirəcək kromozomlara görə bir-birindən ayıran bir tətbiqdir. Bu metod kişi uşağı seçimində %80, qadın uşağı seçimində isə %90 müvəffəqiyyət təmin edir. Mikrosort metodu, aşılama ilə birlikdə həyata keçirilə bilər, lakin tüp bebek müalicəsi ilə də icra edilə bilər. Bu sayədə PGT cəhdlərinə nisbətən çox daha az bir maliyyət ilə cinsiyyət seçimi həyata keçirilə bilir.
Müalicə Şəkilləri, Tətbiqləri və Nümunələri
- Mikrosort + Aşılama (IUI) Bu müalicə forması ilə ana namizədi menstrual dövrünə görə aşılama üçün izlənilir. Yumurta çatlama zamanı uyğun olaraq mikrosort ilə ayrışdırılmış spermalar istifadə edilərək aşılama edilir. Beləliklə, ailə əgər qız uşağına hamilə qalmaq istəyirsə %90, kişi uşağına hamilə qalmaq istəyirsə %80 cinsiyyət müvəffəqiyyəti qazanmış olur. Müalicədə hamilə qalma nisbəti ana namizədinin yaşına görə dəyişir.
- Mikrosort + Mikroenjeksiyon (ICSI) Bu müalicə forması ilə ana namizədi menstrual dövrünə görə həkim nəzarətində yumurta artırma prosesinə başlayır. Yumurta hüceyrələri kifayət qədər səviyyəyə çatdıqda çatlatma iynəsi vurularaq OPU (Yumurta toplama prosesi) planlanır. Toplanan yumurta hüceyrələri ailənin seçmiş olduğu cinsiyyətə uyğun mikrosort metodu ilə ayrışdırılan spermalarla birləşdirilərək döllənir. Beləliklə, ailə əgər qız uşağına hamilə qalmaq istəyirsə %90, kişi uşağına hamilə qalmaq istəyirsə %80 cinsiyyət müvəffəqiyyəti qazanmış olur. Müalicədə hamilə qalma nisbəti ana namizədinin yaşına görə dəyişir. Prosedurun tüp bebek müalicəsi ilə həyata keçirilməsi səbəbindən aşılama (IUI) ilə müqayisədə hamiləlik müvəffəqiyyəti çox daha yüksəkdir.
- Mikrosort + Mikroenjeksiyon (ICSI) + PGT Bu müalicə forması ilə ana namizədi menstrual dövrünə görə həkim nəzarətində yumurta artırma prosesinə başlayır. Yumurta hüceyrələri kifayət qədər səviyyəyə çatdıqda çatlatma iynəsi vurularaq OPU (Yumurta toplama prosesi) planlanır. Toplanan yumurta hüceyrələri ailənin seçmiş olduğu cinsiyyətə uyğun mikrosort metodu ilə ayrışdırılan spermalarla birləşdirilərək döllənir. Meydana gələn embrionlar daha sonra PGT metodu ilə həm cinsiyyət, həm də kromozomal xəstəlik (məsələn, Down sindromu) baxımından qiymətləndirilir. Beləliklə, ailə %99.9 istədiyi cinsiyyətə və sağlam bir uşağa hamilə qalır. Mikrosort ilə ayrışdırılmış spermalarla proses həyata keçirildiyi üçün çox sayda istənilən cinsiyyətə aid embrion meydana gəlir. Bu sayədə ana namizədinə transfer ediləcək embrion sayı və keyfiyyətini seçmək imkanı artırılmış olur.
PGT ilə Mikrosort + PGT Arasındakı Əsas Farklar və Üstünlüklər
Mikrosort istifadə edilmədən yalnız PGT ilə həyata keçirilən tüp bebek cəhdlərində döllənmə üçün alınan sperm hüceyrələri ya X kromozomu (dişi), ya da Y kromozomu (kişi) daşıyır. Bu səbəbdən yumurtalar döllənmə prosesinə alındığında spermalar təsadüfi seçilərək döllənmə aparıldığından, ailənin istədiyi cinsiyyətdəki embrion sayı məhdud qala bilər.
Məsələn: Ana namizədindən 10 yumurta toplandı, yumurtalar mikrosort istifadə edilmədən təsadüfi seçilən spermalarla dölləndi. Nəticədə, ümumiyyətlə, embrionların %50-si kişi, %50-si qız embrio olaraq meydana gəlir. Yəni 5 qız embrio, 5 kişi embrio. Bunlardan bəzilərinin sağlam olmadığı düşünüləndə, ailənin istədiyi cinsiyyətdə sağlam embrion sayı məhdud qala bilər.
Amma mikrosort metodu ilə ayrışdırılmış spermalarla döllənmə həyata keçirildiyində,
Məsələn: Ana namizədindən 10 yumurta toplandı, yumurtalar mikrosort metodu ilə ayrışdırılmış spermalarla dölləndi. Nəticədə %80-%90 nisbətində istənilən cinsiyyətdəki embrionlar meydana gəlir. Yəni 8-9 ədəd istənilən cinsiyyətdə embrio yaranır. Bunlardan bir neçəsində sağlamlıq problemi olsa belə, əlimizdə çox sayda istənilən cinsiyyətdə embrionun olması həm hamiləlik müvəffəqiyyətini, həm də transfer sonrası qalan embrionların dondurularaq gələcəkdə planlaşdırılacaq hamiləliklər üçün saxlanılması imkanını təmin edir.
