CGT Genetik Daşıyıcılıq Testi Nədir?
CGT Genetik Daşıyıcılıq Testi, 300-dən çox genetik keçici xəstəliyi və 1.600-dən çox xəstəliyə səbəb olan mutasiyaları (genetik şifrənin pozulması) eyni zamanda tarayan bir testdir. CGT testi, sadəcə bir qan nümunəsi ilə 300-dən çox genetik keçici xəstəlik və 1600-dən çox xəstəlik səbəbi mutasiyanın eyni vaxtda taranmasını və qiymətləndirilməsini mümkün edir. Genetik xəstəliklər müalicə oluna bilmir, lakin qarşısı alına bilər.
CGT Gen Taraması Kimlərə Tövsiyə Olunur?
Genetik daşıyıcılıq testi, yəni CGT testi tələb edən hər bir cütlüyə tətbiq edilə bilər. Ancaq CGT testinin tətbiqini xüsusilə tövsiyə etdiyimiz xəstələr aşağıdakılardır:
- Qohum evliliyi edənlər
- Ailəsində genetik xəstəlik daşıyıcılığı hekayəsi olan cütlüklər
- Genetik xəstəliyi olan bir uşaq dünyaya gətirən və yenidən uşaq sahibi olmaq istəyən cütlüklər
CGT testi, həmçinin yumurta donasiyası müalicələrində, yumurta donorlarının fiziki xüsusiyyətləri ilə yanaşı, ümumi sağlamlıq vəziyyətləri və daşıya biləcəkləri genetik xəstəliklərin müəyyən edilməsi üçün istifadə olunur. Bu yolla ailələrin donorun sağlamlıq vəziyyəti ilə bağlı narahatlıqları aradan qaldırılır.
Yumurta Donasiyası və CGT Gen Taraması
Kipr’də xidmət göstərən bir çox tüp bebek mərkəzi, tez-tez rast gəlinən genetik xəstəliklər baxımından Avropa standartları çərçivəsində və KKTC Səhiyyə Nazirliyinin edilməsini məcburi saydığı genetik tarama testlərini (Karyotip analizi, Sickle cell, Kistik fibrosis və Talasemiya) yumurta donorlarına tətbiq edir. Bu testlər, hər nə qədər genetik tarama testləri olsa da, çox məhduddur. Hazırda müalicə görən cütlüklərin və ya donorların bilmədən daşıya biləcəyi yüzlərlə genetik xəstəlik mövcuddur və təəssüf ki, yaxın bir vaxt öncəsinə qədər bu genetik xəstəliklərin taranması tibbi və texniki cəhətdən mümkün deyildi. Müalicə görən cütlüklərdən ən çox aldığımız suallar: “Aldığımız yumurta nə qədər sağlamdır?”, “Donordan uşağımıza naməlum genetik xəstəlik keçə bilərmi?”, “Yumurta donorları mümkün genetik xəstəliklər baxımından nə qədər yaxşı incələnir?” kimi suallardır.
Doğuş Tüp Bebek Mərkəzi olaraq, həyata keçirdiyimiz CGT testləri ilə xəstəlik keçişlərinin qarşısını almaq mümkündür. CGT testi, 300-dən çox genetik xəstəlik üçün donorlar üzərində tətbiq olunur.
CGT Gen Taraması Edilmiş Donor Seçimi və Yumurta Donasiyası Müalicəsi
Müalicədə ilk olaraq ailənin necə bir donor istədiyi müəyyən edilir. Bu mərhələdən sonra baba namizədi mərkəzimizə gələrək sperm nümunəsi verir. CGT testinin nəticəsini gözləyərkən alınan sperm nümunəsi dondurulur.
CGT testinin tətbiqi üçün donor hovuzu içindən seçim edilir və daha sonra donordan qan nümunəsi alınıb genetik mərkəzə göndərilir. CGT testinin nəticəsi haqqında məlumat verilməsi təxminən 2 ilə 4 həftə arasında dəyişir.
CGT testi müsbət nəticələnərsə, donor yumurta artırma müalicəsinə alınır. Müalicə sonrası əldə edilən yumurtalar dondurularaq mərkəzimizdə gözləyən sperm ilə döllənir. Embrionların da paket halında hazırlanması və dondurulması prosesi 5 gün çəkəcəkdir.
Qohum Evliliklərində CGT Gen Taraması və Tüp Bebek Yanaşması
Türkiyə də daxil olmaqla bir çox fərqli ölkədə qohum evlilikləri hələ də geniş şəkildə görülür. Qohum evliliklərindən doğan uşaqlarda genetik xəstəlik daşıma riski yüksək olduğundan, CGT testi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Tətbiq edilən test sayəsində genetik ayırma həyata keçirilir və qohum evliliklərində belə sağlam uşaqların dünyaya gəlməsi təmin edilir.
Tüp Bebek Proseduru Edəcək Cütlüklərin Taraması
Qohum evliliyi edən cütlüklərdə oxşar mutasiyalar səbəbindən övladlarında xəstəlik yaranma riski mövcuddur. Həyata keçirilən daşıyıcılıq testləri ilə cütlüklərin daşıya biləcəyi və övladlarına ötürülmə riski olan genetik xəstəliklərin riski azalır.
CGT Genetik Daşıyıcılıq Testi Nəticəsi ilə Mutasiyanın Müəyyən Edilməsi
Hamiləlik öncəsi mərhələdə xüsusi genetik tarama testləri edildikdən sonra xəstəlik daşıyıcılığı və ya mutasiya müəyyən edilərsə, tüp bebek müalicəsindəki PGT üsulu ilə mutasiya daşımayan embrionlar müəyyən edilərək cütlüklərin sağlam övlad sahibi olmaları mümkün olur.
